De accu, een doos vol elektrisieteit

Accu’s zijn voor veel motorrijders het minst bekende onderdeel van hun fiets. Zij weten wel dat hij vol moet zijn, anders doet de motor het niet. Daarmee eindigt dan meestal het verhaal. Als de accu het niet meer doet koopt men een nieuwe en let daarbij voornamelijk op de prijs en de maten van de accu. Sommige sleutelaars weten dat de accu een bepaald aantal ampére/uur moet hebben maar dan stopt het verder. Dit zegt echter allemaal bijzonder weinig! Waar het om draait bij accu’s zijn de Cold Cranking Amps!

 

Cold Cranking Amps
Het aantal Ampére/uur dat voor een accu opgegeven wordt is eigenlijk het minst interessant. Als op een accu staat dat hij 16 Ampére/uur is, betekent dit dat deze accu gedurende 16 uur een stroom van 1 Ampére kan leveren of bijvoorbeeld gedurende 8 uur 2 Ampére. Nu zal dit voor de gemiddelde motorrijder niet zo belangrijk zijn omdat niemand zijn verlichting uren aan laat staan als de motor niet loopt. Als de motor wel loopt is deze waarde ook niet meer belangrijk omdat de dynamo de stroom zal leveren die de verlichting gebruikt.
Het belangrijkste is in ons geval het aantal Cold Cranking Amps (afgekort CCA), of in het Nederlands de koudstart stroom. Dit zijn de hoeveelheid Ampéres die de accu kan leveren gedurende korte tijd tijdens het starten zonder dat de klemspanning erg in elkaar zakt en daar draait het allemaal om. Deze waarde bepaalt of je startmotor de boel lekker soepel ronddraait en daarnaast nog voldoende spanning geeft voor de ontsteking of dat er na het indrukken van de startknop een vaag getikt uit de startmotor komt en er verder niets gebeurt. Zeker bij motorblokken met een wat hogere compressieverhouding en cilinderinhoud dient gekozen te worden voor een accu met veel Cold Cranking Amps. Dit kan bij accu’s met dezelfde afmetingen en hetzelfde aantal Ampére/uur onderling veel verschillen. Voor bijvoorbeeld een Softail accu kan dit, afhankelijk van het merk en type accu, variëren van 120 tot 545 Cold Cranking Amps. De accu van 120 CCA’s zal met wat geluk, als de accu nieuw is en de motor goed is afgesteld, de startmotor rond trekken en de motor laten starten. Door de zware belasting zal hij echter snel de geest geven en vervangen moeten worden. Bij een opgevoerd blok zal zelfs een nieuwe accu van dit model het niet redden om de motor te starten. Lastig is het dat met name de fabrikanten van de mindere kwaliteit accu’s vaak wat geheimzinnig doen over de koudstartstroom van hun modellen. Het kost soms wat puzzelwerk, maar via documentatie of internet is er altijd wel achter te komen.

 

Modellen accu’s
Hoe komt het nu dat accu’s die hetzelfde uiterlijk, dezelfde maat en een gelijk aantal Ampére/uur hebben onderling zo veel verschillen op het punt van de Cold Cranking Amps? Dit wordt allemaal bepaald door de constructie en fabricage methoden. We zullen de hoofdgroepen eens op een rijtje zetten:
De natte loodaccu. Dit is de ouderwetse accu die we allemaal kennen met de bekende schroefdopjes aan de bovenzijde om het water bij te vullen. Van deze accu’s kun je weinig verwachten en ze zijn voor een motorfiets niet meer van deze tijd. De prestaties zijn slecht tot matig. Gemiddeld hebben deze accu’s een CCA van 120 Ampére.
De onderhoudsarme natte loodaccu. Dit is een iets moderne uitvoering van het voorgaande model. Door minder antimoon in de platen te gebruiken treedt er minder gasvorming op en hoeft het water wat minder vaak bijgevuld te worden. Ook deze accu’s zijn eigenlijk uit de tijd. Ook hierbij is de CCA rond de 120 Ampére.
De onderhoudsvrije natte accu. Dit zijn accu’s waarbij na het vullen met zuur de accu door middel van een speciale seal afgesloten wordt. Doordat de platen calcium gelegeerd zijn is de gasvorming te verwaarlozen en hoeft aan deze accu’s geen onderhoud gepleegd te worden. Deze accu’s hebben geen schroefdoppen om ze te vullen en je kunt ze herkennen door ze te schudden, je hoort dan de vloeistof “klotsen”. De CCA ligt bij deze accu’s rond de 240 Ampére.
Gel accu’s. Bij dit soort accu’s wordt geen accuzuur gebruikt maar een zuurhoudende pasta. Deze accu’s zijn onderhoudsvrij en je kunt ze, als dat nodig is, liggend of in een andere stand monteren. Kwalitatief zijn dit meestal de betere accu’s, ze zijn verkrijgbaar in uitvoeringen met een hoge CCA waarde. Ook is vaak, ondanks de zeer goede prestaties, het formaat veel kleiner dan natte modellen accu’s. De startstroom ligt, afhankelijk van merk en model, rond de 300 CCA.
De AGM (vlies) techniek accu (ook wel “droge” accu’s genoemd). Dit is weer een verbeterde versie van de onderhoudsvrije natte accu. Tussen de platen is een absorberende glasmat gemonteerd die de vloeistof als een soort spons absorbeert. Deze accu’s zijn onderhoudsvrij. Als je ze schud hoor je niet de vloeistof “klotsen” omdat deze opgezogen is in de glasmat. Meestal is het formaat wat kleiner dan een normale accu. De startstromen liggen rond de 300 CCA of hoger.
De zelfontlading is minimaal en je kunt ze vaak in een zeer korte tijd laden (30 minuten). De CCA waarde ligt drie tot vijf maal zo hoog als de conventionele accu’s. De levensduur is ongeveer 4 maal zo lang. Ze zijn misschien wat “overdone” voor iemand die een standaard motor gebruikt voor zo nu en dan een ritje. Voor de hardcore rijder en eigenaars van een opgepept blok zijn ze de beste keus.

 

Hi-Tech accu’s
In de bovengenoemde groepen bestaan natuurlijk weer veel verschillende modellen, kwaliteiten en uitvoeringen. Vaak is dezelfde accu leverbaar in een standaard uitvoering en in een z.g. High-Amp uitvoering, die dan een hogere startstroom heeft dan het standaard model. Zeker het noemen waard zijn de AGM techniek accu’s van het merk Odyssey, die gefabriceerd worden door de firma Hawker Energy. Dit zijn ongeveer de krachtigste accu’s op de markt. Dit merk heeft o.a. een accu in het assortiment voor de Softail modellen die 2,5 centimeter lager is dan de originele modellen en een startstroom heeft van 545 CCA bij 18 graden Celsius en bij 25 graden Celsius zelfs 680 CCA. Men garandeert de goede werking zelfs bij 40 graden Celsius onder nul en de garantie is 2 jaar! Dat deze accu 2,5 centimeter lager is dan de originele modellen is bijzonder handig voor de zelfbouwers omdat hij onder de framepijpen valt en het zelf fabriceren van een onderplaat voor een zadel een stuk eenvoudiger wordt. Deze accu’s zijn bovendien leverbaar met een “full metal jacket”, waardoor de accu minder warm wordt als hij in een olietank gemonteerd is. Voor de berijders van de FL modellen is er een accu die maar liefst 925 Cold Cranking Amps levert.
Als je dus aan een nieuwe accu toe bent, vraag dan niet alleen wat hij kost maar ook hoeveel Cold Cranking Amps de betreffende accu heeft. Het voorkomt veel ergernis!

 

Een onderhoudsvrije natte accu naast een 2,5 centimeter lagere Hight-Tech AGM techniek accu van het merk Odyssey. Deze kleine krachtpatser heeft maar liefst 535 CCA!