HOE BREED KUN JE GAAN?

Brede achterwielen in je Softail zijn “hot”. Er zijn een onnoemelijk groot aantal kitjes op de markt om een breder wiel te monteren. Echter, een groot deel is prima voor een showmotor maar onvoldoende sterk voor een HD die je dagelijks gebruikt en waar lange ritten mee gemaakt moeten kunnen worden. Toen Arjan van der Wulp met zijn Softail uit 1991 langs kwam om eens te informeren wat de mogelijkheden waren op dit gebied, leek het ons een interessant zaak om de lezers van Bigtwin mee te laten kijken naar de ombouw van een Evo softail. In een eerder artikel hebben de lezers al de ombouw van een Twincam kunnen zien, nu gaan we met de voorgaande generatie Big Twins aan de gang.

Arjan heeft duidelijke plannen. Allereerst moet het frame origineel blijven om in te toekomst niet in de problemen te komen met de wet als er in de toekomst een APK voor motoren komt. Ook is van een verlast frame officieel het kenteken niet meer geldig en is men dus onverzekerd. Op dit moment speelt dit allemaal nog niet zo erg, maar wie weet wat de toekomst brengt en dan is het handig als alles weer eenvoudig origineel te maken is. Hij wil zoveel mogelijk zelf doen en alleen het deel uitbesteden dat speciaal gereedschap vereiste of te gecompliceerd is. Dit is natuurlijk een stuk voordeliger in de kosten en je kunt dan als eigenaar bij het afwerken nog een “personal touch” aan de motor geven. Tenslotte zijn het demonteren van het oude spatbord, uitlaten, accu en dergelijke zaken die de meeste HD-rijders zelf kunnen. Ook de montage van een nieuw breed spatbord, achterlicht en nummerplaat zijn zaken die eenvoudig zelf, of met behulp van vrienden, leuk zijn voor het doorkomen van een winters weekend. Door zo te werk te gaan en het spuitwerk ook via vrienden zelf te regelen kan de financiële besparing fors oplopen, terwijl het resultaat een goed en betrouwbaar eindproduct oplevert.

Een “eigen” motor
Er is een periode geweest dat veel mensen bij een handelaar binnenstapten en even een motor lieten (om)bouwen. Er werd dan gezegd wat het kosten mocht (hoe duurder, hoe beter) en de motor werd gebouwd. Omdat elke bouwer natuurlijk zijn eigen stijl heeft en gebruik maakt van onderdelen die voor hem favoriet zijn, zijn deze motoren altijd zeer herkenbaar. Als je dan ergens komt waar meer HD-rijders komen zal iedereen die wel eens een motorblad leest zeggen: “die motor is zeker gebouwd door Jantje”. Door alleen de dingen uit te besteden die voor jezelf niet haalbaar zijn en de afwerking zelf te doen, ontstaat een fiets die echt apart is en niet op een andere lijkt. Voor veel sleutelaars is een deel zelf doen dus niet alleen voor de lagere prijs doorslaggevend maar is het afwerken een leuke bezigheid en wil men een unieke motor als resultaat. Niet voor niets zijn Harley-rijders altijd individualisten geweest en hebben zelf altijd het uiterlijk van hun motor bepaald.

Verlanglijstje
Het verlanglijstje van Arjan is als volgt: de versnellingsbak moet zoveel mogelijk op de originele plaats blijven voor een goede wegligging, er moet een 18 inch Avon met een breedte van 250 op een zwarte velg velg gemonteerd worden, ook de naaf moest zwart worden en het wiel moet voorzien worden van 80 roestvrijstalen spaken. Omdat de olietank er toch uit moest, wil hij deze gelijk zwart gepowder coated hebben. Ook is Arjan niet zo gelukkig met de originele eindoverbrenging. Omdat de motor uit 1991 stamt, is er origineel een 70 tands achterwiel poelie gemonteerd. Dit rijdt rond de honderd kilometer per uur wel lekker, maar bij een wat hogere kruissnelheid krijg je de neiging om nog een keer te schakelen. Omdat we in dit geval toch met een smalle belt gaan werken, moeten we een nieuwe, smallere achterpoelie monteren en kunnen hierbij gelijk voor een wat betere overbrenging kiezen. Op de motor was origineel een 70 tands poelie op het achterwiel gemonteerd en deze gaan we vervangen door een model van 61 tanden. We lossen dan tevens het probleem op dat bij de meeste brede achterbruggen, in combinatie met een 70 tands poelie op het achterwiel, de belt aan de onderzijde aanloopt op de achterbrug.

We beginnen
We kiezen voor één van de modellen brede achterbruggen van Motorcycle Storehouse omdat deze, vergeleken met de andere achterbruggen op de markt, aan de onderzijde de meeste ruimte geeft voor de belt. Ze worden blank aangeleverd dus rijden we eerst langs onze vaste powder coater, Floor van de firma Renswoude Metaalproducten in Nieuwegein. Terwijl Floor met de achterbrug bezig is, demonteren wij de complete versnellingsbak om met behulp van langere assen de aandrijfpoelie verder naar de linkerzijde van de motorfiets te brengen. Om het brede wiel kwijt te kunnen moet de belt, die het achterwiel aandrijft, zo ver mogelijk naar links gebracht worden. Enige meetwerk geeft aan dat we hier zo´n 31 millimeter ruimte voor hebben. Als we verder naar buiten willen moet de zaag in het frame gezet worden en dat is voor de meeste mensen toch wat te rigoureus bij een origineel frame. Omdat we ook wat ruimte moeten houden om de belt vrij te laten lopen, gaan we de aandrijfpoelie 30 millimeter naar buiten brengen. Hier zijn twee methoden voor. De eerste is de goedkoopste, gewoon de gehele versnellingsbak met een speciale grondplaat 30 millimeter naar links in het frame plaatsen. Dit is echter tevens de slechte methode omdat het zwaartepunt van de motor dan verkeert komt te liggen en je in de toekomst als een soort kreupele bidsprinkhaan over de weg “dweilt”. Ook wordt deze constructie door de zwakke montage van de versnellingsbak dermate gammel, dat het niet verantwoord is. De tweede oplossing is veel beter. Hierbij laat je de versnellingsbak zoveel mogelijk op zijn originele plek en breng je met langere versnellingsbak-assen alleen de poelie verder naar buiten. Omdat deze kits niet in een 30 millimeter model bestaan kiezen we voor een 25 millimeter kit en combineren we deze met een montageplaat die de bak ¼ inch naar links plaatst. Dit is zo weinig dat het verschil tijdens het rijden niet merkbaar is. Tussen het motorblok en de primaire kast monteren we een vulring van 30 millimeter. Nu zullen er oplettende lezers zijn die roepen “maar je hebt de bak ruim 31 millimeter naar buiten gebracht”. Dat klopt, maar door de speling in de gaten van de bevestigingsplaat kun je de bak ook op 30 millimeter zetten en dan staat alles toch weer keurig in lijn. We hebben nu aan de aandrijfkant van het wiel 30 millimeter gewonnen en als we daarbij een belt van na bouwjaar 2000 gebruiken, die ook weer 9,5 millimeter smaller is, kunnen we een band monteren die 2 x 39,4 = 79 millimeter breder is. Standaard zat op deze Softail een 140 brede band, we kunnen nu dus een 220 brede band kwijt. Door het achterwiel iets uit het midden in de achterbrug te zetten, past de 250 brede band precies.

De Zodiac versnellingsbak kit
Zodia levert de versnellingsbak kits in 3 uitvoeringen, n.l. 12, 25 en 45 millimeter off-set. Wij kiezen voor de 25 millimeter kit omdat bij de 45 millimeter kit de zaag in het frame moet. De versnellingsbak kitjes van Zodiac zijn werkelijk van een topkwaliteit en bijzonder prettig geprijsd vergeleken met de andere leveranciers. De montage is redelijk eenvoudig en een goede monteur zet de boel zo op de juiste wijze in elkaar. Omdat ons project van voor 1993 stamde en deze kits eigenlijk bestemd zijn voor modellen van na bouwjaar 1993, moesten we tevens wat losse kleine onderdelen bestellen om de boel passend te krijgen. Bij modellen van na 1993 heb je dit probleem niet en kun je alleen met de Zodiac kit volstaan. Nu kan de bak terug in het frame geplaatst worden met de ¼ inch off-set montageplaat van Motorcycle Storehouse.

De 45 millimeter kit
In ons geval werken we met een origineel frame en willen daar niet in zagen. Het wordt natuurlijk een ander verhaal als je aan het bouwen gaat met een after-market frame of er geen problemen mee hebt om je originele frame aan de linkerzijde bij de achterbrug te verbreden. In dat geval kun je met een kit van Zodiac gaan werken die de primaire kast maar liefst 45 millimeter naar buiten brengt, waardoor je een zee van ruimte krijgt om een extreem brede band te monteren. Met deze kit is de montage van een 300 brede band een fluitje van een Eurocent. Deze kits zijn voorzien van een extra steunlager bij de krukas. Tot 30 millimeter is de originele constructie op dit punt sterk genoeg. Als je echter breder wilt gaan en veel kilometers maakt en/of graag een sprintje trekt, is de originele constructie te zwak omdat er teveel krachten op de krukas komen. De enige goede constructie is dan een extra steunlager te plaatsen op dit punt. Gelukkig is ook hier weer een eenvoudige oplossing voor. Zodiac levert een cartervulring met een extra ingebouwd lager. De 45 millimeter kit wordt compleet geleverd met alle benodigde onderdelen, inclusief een off-set poelie. Met deze kits is het mogelijk om zonder problemen een 300 brede achterband te monteren.

Bratwursten fabrikant
Recent bereikte ons, via een klant, nog een afgrijselijk verhaal over brekende versnellingsbak assen dat tijdens Motorsale werd rondgebazuind door handelaar uit Zuid-Duitsland. Zelf monteren we deze kits al jaren zonder problemen, maar toch voor het zeker maar even een telefoontje naar Zodiac. Ruud verklaarde ons dat er nog nooit een as of ander onderdeel van hen de geest had gegeven bij deze kits. Overigens had hij deze berichten ook nog nooit over ander fabrikanten gehoord. Deze kits worden door Zodiac in grote hoeveelheden over de gehele wereld verkocht en ook veel als eerste montage gebruikt voor nieuwe motoren die door de kleinere fabrikanten geleverd worden. Men leverde o.a. regelmatig aan Arlan Ness, Midwest, Indian Motorcycle, enzovoort. Ruud van de firma Zodiac moest verschrikkelijk hard lachen om het verhaal en bood spontaan aan om iedereen die met gebroken assen, tandwielen of andere onderdelen uit de kit langs komt, uitgebreid mee uit dineren te nemen in het beste restaurant van Mijdrecht voor hun rekening. Zo zie je maar weer hoe snel “sprookjes” ontstaan in de HD-wereld. Waarschijnlijk zegt dit verhaal veel over de sleutelcapaciteiten van de betreffende “specialist” en was deze voorheen bratwursten fabrikant.

Het achterwiel
Het achterwiel kiezen we uit de catalogus van Motorcycle Storehouse. Zij hebben een ongekend aantal onderdelen in het assortiment om een spaakwiel naar keuze samen te stellen. We kiezen voor een 18 inch velg die een breedte heeft van 8J. Omdat Arjan van veel zwart gepowdercoate onderdelen houdt, brachten we eerst de naaf en de velg naar de powdercoater om deze onderdelen van een sterke afdeklaag te laten voorzien. Daarna werd het wiel voorzien van 80 roestvrijstalen spaken. Na montage kan het wiel van de 250 brede slof voorzien worden van het merk Avon.

De belt
Omdat we met kleinere poelies gaan werken, moeten we natuurlijk ook een andere lengte belt hebben. Het aantal benodigde tanden voor de belt is eenvoudig uit te rekenen. Je begint met het achterwiel in de middelste stand in het sleufgat van de achterbrug te zetten. In deze stand meet je de hartafstand van de koppelingsas naar de achterwielas. In ons geval is dat 570 millimeter. Nu vermenigvuldig je deze maat met 2 en je deelt het door 13,8. Bij deze motor dus 2 x 570 = 1140. 1140 : 13,8 = 82,61. Nu tellen we het aantal tanden van de voor- en achterpoelie bij elkaar op en delen de uitkomst door 2. Je krijgt dan in ons geval 32 + 61 = 93 gedeeld door 2 = 46,5. We tellen deze twee uitkomsten op, 82,61 + 46,5 = 129,11 tanden. Omdat deze belt niet bestaat, kiezen we in ons geval voor een belt van 128 tanden.

Afbouw
De eindmontage is nu geen probleem meer. Belangrijk is om alle netjes te monteren en er in het bijzonder op te letten dat met name de belt en poelies precies in lijn staan. Als dit niet het geval is, gaat de boel snel slijten en dat is niet de bedoeling. Een onmisbaar hulpmiddel hierbij is de Laser Tool van de firma Profi Products. Met dit met een laser uitgeruste apparaatje is het in lijn zetten van poelies en kettingwielen erg eenvoudig en in enkele minuten klaar. Ook de achterremklauw dient natuurlijk degelijk bevestigd te worden en de schijf moet mooi “vrij” lopen. De benodigde vulbussen kun je het beste even (laten) draaien, de “kant en klare” bussen hebben altijd precies de verkeerde maat of ze passen net niet op de naaf die jij gebruikt. Arjan heeft inmiddels zijn motor weer opgehaald om zelf met met het achterspatbord aan de gank te gaan en verder de boel af te bouwen. We zijn benieuw naar het resultaat en we hopen dat hij een foto naar Bigtwin stuurt als de motor gereed is.

Onderdelenlijst
Brede achterbrug MCS 517484
Versnellingsbak 25 mm. off-set kit Z 700889
Versnellingsbak bevestigingsplaat (RVS) ¼ off-set MCS 973546
Motorblok / primairekast spacer 30 mm. MCS 973408
Krukas extension 30 mm. MCS 926220
Belt 128 tands HD 40022-91
Achterwiel poelie HD 40227-93
Toelichting: Z = Zodiac bestelnummer. MCS = Motorcycle Storehouse bestelnummer.
HD = Origineel Harley-Davidson bestelnummer. Behalve bovenstaand lijstje heb je natuurlijk ook wat standaard materialen als pakkingen, oliekeerringen, olie, etc. nodig.